ترموستات تابلو برق
ترموستات تابلو برق Thermostat یک قطعه الکترونیکی با انواع متنوع و کاربریهای مختلف است که وظیفه کنترل دما را بر عهده دارد و با این عمل باعث محافظت از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در برابر افزایش دما میشود. افزایش بیش از اندازه دما در تجهیزات برقی علاوه بر خرابی و از کار افتادگی تجهیزات؛ میتواند باعث بروز آسیبهای جدیتری به مانند برقگرفتگی یا آتشسوزی شود. لذا نقش و کارکرد ترموستات در سلامت تجهیزات الکتریکی و جلوگیری از ریسکهای نامبرده یک نقش غیر قابل انکار است. از مهمترین کاربردهای این قطعه؛ باید به کنترل دمای داخلی تابلو برق، کنترل دمای اتاق یا محیط و یا هر قسمتی که نیازمند کنترل دقیق دمایی است اشاره کرد. از اینرو وجود ترموستات با توجه به حساسیتهای زیاد سیستمهای برقی نسبت به افزایش دمای محیط و همچنین افزایش دمای خود تابلو در اثر کارکرد اجزای داخلی آن ضرورت دارد؛ تا از طریق آن اعلام فرمان دمایی به فنهای تهویه به منظور انجام تهویه مناسب در تابلو برق صورت بگیرد. میتوان گفت که ترموستات تابلو برق یک قطعه کنترل کننده الکتریکی اتومات است که تنظیم دمای داخلی تابلو را در یک حد ثابت و مشخصی بر عهده دارد؛ به گونهای که اگر دما به نقطه تنظیم برسد ترموستات قادر است مدار برقی دستگاه را قطع کند و سپس در زمانیکه دما از ۵-۳ درجه از نقطه تنظیم پایینتر رود ترموستات با وصل دوباره مدار باعث روشن شدن دستگاه میشود.
انواع ترموستات تابلو برق
ترموستاتها در انواع مختلفی طراحی و تولید شدهاند که از این حیث میتوانند برای کاربردهای مختلفی بسته به نوع مکان استفاده مناسب باشند. این کاربردهای گوناگون رنج وسیعی از استفادههای خانگی تا صنعتی را در بر میگیرند. اما مهمترین ترموستاتهایی که به عنوان ترموستات تابلو برق مورد استفاده قرار میگیرند شامل دو نوع ترموستات محیطی و ترموستات ترموکوپلدار میشود که برای استفاده در درجههای حرارتهای مختلفی طراحی شدهاند که با هم متفاوت هستند؛ از اینرو در ادامه مقاله پیشرو به بررسی و معرفی بیشتر این دو مدل میپردازیم.
ترموستات محیطی یا اتاقی
از این دسته از ترموستاتهای تابلویی برای کنترلهای دمایی در فضاهای بسته استفاده میشود. کنترل دمای داخل تابلو برق یا کنترل دمای یک محیط در بسته مانند اتاق؛ از وظایف اصلی این دسته از ترموستاتها است. این دسته از ترموستاتها در محیطهایی با حداکثر دمای ۶۰ درجه سانتیگراد مورد استفاده قرار میگیرند. تصور کنید لازم باشد دمای یک اتاق بر روی یک درجه حرارت ثابتی مثلا ۲۵ درجه سانتیگراد تنظیم شود. در این حالت ترموستات تابلوی برق قادر است هر زمان که دمای اتاق از ۲۵ درجه فراتر رود؛ دست به کار شده و دمای اتاق را کاهش دهد. به این صورت که از طریق فرمان به کنتاکتور متصل به فن؛ باعث میشود هوای گرم داخل اتاق یا تابلوی برق خارج شده و دمای اتاق پایین آمده و بر روی رنج تنظیم شده قرار بگیرد.
این دسته از ترموستاتهای محیطی یا اتاقی شامل اجزای ذیل هستند:
۱- درجه تنظیم کننده دمایی
۲- بخش مربوط به تغذیه جریان برق
۳- کنتاکتهای باز و بسته به منظور کنترل سیستمهای حرارتی و برودتی مانند هیتر یا فن
ترموستات ترموکوپل دار
از دیگر انواع ترموستات تابلو برق باید به ترموستاتهای ترموکوپلدار اشاره کرد که برای محیطهایی با دماهای بسیار بالا مانند درجه حرارت داخلی کورهها و امثال آن مورد استفاده قرار میگیرند. این دسته از ترموستاتهای ترموکوپلدار در برابر دمای بسیار بالای محیطی مقاوم هستند و در این درجه حرارتها ذوب نمیشوند. در ساختمان داخلی این دسته از ترموستاتها از ورودی ترموکوپل استفاده شده است.
لازم به توضیح است که ترموکوپل نوعی سنسور دمایی است که از دو فلز غیر هم جنس ساخته شده است؛ به این صورت که این دو فلز از یک سمت به هم متصل و از سمت دیگر آزاد هستند. برای اندازهگیری دما؛ محل اتصال این دو فلز حرارت داده میشود و به این ترتیب در دو سر آزاد دیگر آنها برق تولید میگردد. به دنبال آن از طریق حرارت داده شده در دو سر متصل این فلزها؛ اختلاف پتانسیلی که تابع میزان حرارت داده شده است به وجود میآید. از اینرو با اندازهگیری میزان ولتاژ خروجی میتوان به محاسبه میزان درجه حرارت وارد شده به ترموکوپل پرداخت و سپس دما را بر روی دمای تنظیم شده نخستین ثابت کرد.
نقش ترموستات در تابلو برق
همانطور که پیشتر هم اشاره شد ترموستات تابلو برق قطعهای است که در کنترل دمای تابلو و دیگر تجهیزات برقی کاربرد فراوان دارد. به گونهای که قادر است از این طریق به تنظیم دمای محیطی پرداخته و میزان آنرا در حد نرمالی نگه دارد. زیرا افزایش و بالا رفتن دما به هر دلیلی در تابلوهای برق باعث تخریب اجزای داخلی و تجهیزات دیگر داخل تابلو شده و در نتیجه باعث خرابی و ناکارآمدی سیستم میگردد. این دسته از ترموستاتها در واقع کنترل دمای محیطی در طی فرآیندهای گرمایشی و سرمایشی را به خوبی انجام میدهند. سنسورهای موجود در ترموستات تابلو برق دمای واقعی را به صورت مداوم سنجیده و سپس با دمای تنظیم کاربر مقایسه میکنند. سپس در صورت انحراف دمای واقعی از نقطه تنظیم خود؛ ترموستات شروع به کار کرده و یک سیگنال خروجی به سایر تجهیزات تنظیم کننده دما مانند اجزای گرمایش یا تبرید ارسال میکند و با فعالسازی این تجهیزات؛ دما را مجددا به نقطه تنظیم اولیه خود برمیگرداند. ترموستات قادر است با این عمل از بروز خرابیهای سیستم ناشی ازعدم تعادل دما جلوگیری کند.
نکات مهم در خرید ترموستات تابلو برق
در زمان خرید ترموستات تابلو برق لازم است که به این نکته مهم توجه داشت که کیفیت قابل قبول این وسیله قطعا بر روی سلامت تابلوی برق و تجهیزات داخلی آن تاثیر مستقیم میگذارد؛ لذا برای جلوگیری از ایجاد هزینههای آتی بیشتر بایستی حتما به نوع برند و کیفیت ترموستات خریداری شده دقت ویژه مبذول داشت.
به این منظور بهتر است نکاتی را از جمله موارد ذیل در هنگام انتخاب و خرید یک ترموستات تابلویی در نظر گرفت:
✔ ابعاد مناسب
✔ رعایت استاندارد کالا
✔ سهولت نصب
✔ توانایی کلید زنی مطلوب
✔ قابلیت سنجش دما و رطوبت محیطی به صورت همزمان
✔ دسترسی مستقیم به ترمینالهای ورودی
✔ قابلیت کارکرد در محدوده درجه حرارتهای مناسب از ۴۰- درجه سانتیگراد تا ۷۰+ درجه سانتیگراد